ილიაუნის რექტორი, მეცნიერი ნინო დობორჯგინიძე: ევროპისკენ ჩვენი სვლის შეჩერება ყველაზე ძლიერ იმპერიებსაც არ შეუძლიათ

სა­ქარ­თვე­ლო ევ­რო­პის ძი­რძვე­ლი წარ­მო­მად­გე­ნე­ლია და მას ევ­რო­პუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის ფორ­მი­რე­ბა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წვლი­ლიც აქვს შე­ტა­ნი­ლი, ამი­ტო­მაც არაა გა­საკ­ვი­რი ბუ­ნებ­რივ გა­რე­მო­ში ჩვე­ნი დაბ­რუ­ნე­ბის მუდ­მი­ვი სწრაფ­ვა.

ჩვენ თუ სა­უ­კუ­ნე­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ევ­რო­პულ ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ას ვი­ყა­ვით ნა­ზი­ა­რე­ბი და პო­ლი­ტი­კუ­რად ევ­რო­პის­კენ ვიცქი­რე­ბო­დით, ეს დიდ­წი­ლად ქრის­ტი­ა­ნო­ბის დამ­სა­ხუ­რე­ბა იყო, თუმ­ცა, ის­ტო­რი­ი­დან ცნო­ბი­ლია, რომ ეს ტენ­დენ­ცია გა­ცი­ლე­ბით ადრე და­ი­წყო, მა­შინ, როცა სა­ქარ­თვე­ლო ელი­ნის­ტუ­რი სამ­ყა­როს ნა­წი­ლი გახ­და, ასე­ვე, როცა ის სა­ერ­თო რო­მა­ულ ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ას ეზი­ა­რა.

ამ ფონ­ზე ალ­ბათ ლო­გი­კას მოკ­ლე­ბუ­ლია შე­კი­თხვა: სად მივ­დი­ვართ?..

სა­ქარ­თვე­ლო ის­ტო­რი­უ­ლა­დაა ევ­რო­პა და ამი­ტო­მაც ბუ­ნებ­რი­ვად მივ­დი­ო­დით იმ სივ­რცის­კენ, სა­ი­და­ნაც მოვ­დი­ვართ და სა­დაც ვიქ­ნე­ბო­დით ყვე­ლა­ზე უფრო და­ცუ­ლე­ბი. ეროვ­ნუ­ლი იდენ­ტო­ბა თუკი სად­მეა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი, ეს ევ­რო­კავ­ში­რია. ჩვენც, ამ ფა­სე­უ­ლო­ბებს ორ­გა­ნუ­ლად ნა­ზი­ა­რე­ბი, მრა­ვალ­სა­უ­კუ­ნო­ვა­ნი უწყვე­ტი კულ­ტუ­რის მქო­ნე ერი, ევ­რო­პის დიდი ოჯა­ხის სრუ­ლუფ­ლე­ბი­ა­ნი წევ­რი ვართ. ევ­რო­პუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი­დან უმ­თავ­რე­სი და ჩვენ­თვის სა­სი­ცო­ცხლოდ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ადა­მი­ა­ნი და მისი უფ­ლე­ბე­ბი, თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, თა­ნას­წო­რო­ბა, სა­მარ­თლი­ა­ნო­ბა, კა­ნო­ნის უზე­ნა­ე­სო­ბა, სო­ცი­ა­ლურ- ეკო­ნო­მი­კუ­რი კე­თილ­დღე­ო­ბა, პი­როვ­ნუ­ლი ღირ­სე­ბის ხელ­შე­უ­ხებ­ლო­ბა...

ევ­რო­პუ­ლი და ქარ­თუ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის იდენ­ტო­ბა­ზე ილი­ას უნი­ვერ­სი­ტე­ტის რექ­ტორს ნინო დო­ბორჯგი­ნი­ძეს ვე­სა­უბ­რეთ, რო­მე­ლიც გვე­უბ­ნე­ბა, რომ ის­ტო­რი­უ­ლი ევ­რო­პა ორ დიდ ფესვზე - ან­ტი­კუ­რო­ბა­სა და ქრის­ტი­ა­ნო­ბა­ზე დგას, რაც იყო და არის ქარ­თუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის გან­მსა­ზღვრე­ლი ფე­ნო­მე­ნა­ლუ­რი ნა­წი­ლი.

- რო­გორც თე­ო­რე­ტი­კო­სე­ბი გან­მარ­ტა­ვენ, ის­ტო­რი­უ­ლი ევ­რო­პა ორ დიდ ფესვზე - ან­ტი­კუ­რო­ბა­სა და ქრის­ტი­ა­ნო­ბა­ზე დგას. ზუს­ტად ეს ორი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ფეს­ვია ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რუ­ლი იდენ­ტო­ბის მთა­ვა­რი გან­მსა­ზღვრე­ლი, მათ შო­რის - თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი იდენ­ტო­ბი­საც. ჩვენ ან­ტი­კუ­რი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის ნა­წი­ლიც ვი­ყა­ვით და ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი­საც. ეს ორი სა­ფუძ­ვე­ლი, რა­ზეც ის­ტო­რი­უ­ლი ევ­რო­პა დგას (ან­ტი­კუ­რო­ბა და ქრის­ტი­ა­ნო­ბა), იყო და არის ქარ­თუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის გან­მსა­ზღვრე­ლი მარ­თლაც ფე­ნო­მე­ნა­ლუ­რი ნა­წი­ლი. შო­რე­უ­ლი წარ­სუ­ლი­დან რომ და­ვი­წყოთ, როცა ჩვე­ნი ის­ტო­რი­ის კონ­ცეპ­ტუ­ა­ლი­ზა­ცია მოხ­და, პირ­ვე­ლად ლე­ონ­ტი მრო­ველ­მა შეკ­რა ჩვე­ნი ის­ტო­რია სამ­ყა­როს გა­ჩე­ნი­დან მე-11 სა­უ­კუ­ნემ­დე. ის და­ე­ფუძნა ერთი სა­წყი­სი­დან წა­მო­სუ­ლი მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის ღი­რე­ბუ­ლე­ბად აღი­ა­რე­ბას. მა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა და მას­ში ჰარ­მო­ნია არის თა­ნა­მედ­რო­ვე და ის­ტო­რი­უ­ლი ევ­რო­პის გა­სა­ღე­ბიც.

ლე­ონ­ტი ამ­ბობს: ჩვენ, ქარ­თვე­ლე­ბი სა­ი­დან მო­ვე­დით? ჩვენ ვართ მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის ნა­წი­ლიც და ამ მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბას ვა­ღი­ა­რებთ ჩვენს ის­ტო­რი­ად. “იქ რომ გა­ნიყ­ვნეს ენა­ნი და ქვე­ყა­ნა­ნი ბა­ბი­ლონს, ჩვე­ნი წი­ნა­პა­რი თარ­გა­მო­სი წა­მო­ვი­და და და­ემ­კვიდ­რა კავ­კა­სი­ა­ში“. მა­შინ ჩვე­ნი წი­ნა­პა­რი ქარ­თვე­ლი კი არ იყო, კავ­კა­სი­ე­ლი იყო. “როცა აქ მო­ვი­და, მერე ქარ­თლში ექუ­სი ენა აღი­რა­ცხე­ბო­და და ეს ენა­ნი იცო­დეს ყო­ველ­თა დე­და­თა და მა­მა­თა“.

ექ­ვსი სა­ერ­თო იდენ­ტო­ბა იყო ჩვე­ნი რე­გი­ო­ნუ­ლი იდენ­ტო­ბის შემ­დგე­ნე­ლი და მერე, როცა ქარ­თლში ერთი ენის გარ­შე­მო შე­იკ­რი­ბა ჩვე­ნი ნა­თე­სა­ვი, მას და­ერ­ქვა ქარ­თვე­ლი. ლე­ონ­ტი ამ­ბობს, კა­ცობ­რი­ო­ბის სა­წყი­სი­დან “ჩვე­ნი ნა­თე­სა­ვის“ ის­ტო­რი­ის და­სა­წყი­სამ­დე ის­ტო­რია ერ­თი­ა­ნია და ჩვენ ამ ერ­თი­ა­ნო­ბის და მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის ნა­წი­ლი ვართ. ჩვენ მარ­თლაც ვი­ზი­ა­რებ­დით იმ ის­ტო­რი­უ­ლი ევ­რო­პის ღი­რე­ბუ­ლე­ბებს, “ჩვენ კაც­თა მოგ­ვცა ქვე­ყა­ნა, გვაქვს უთ­ვა­ლა­ვი ფე­რი­თა“ - ეს არის თა­ნა­მედ­რო­ვე ევ­რო­პის გა­სა­ღე­ბი, ეს არის ჩვე­ნი ის­ტო­რია, რო­მელ­საც, სამ­წუ­ხა­როდ, იმ­პე­რი­უ­ლი რუ­სე­თის მიერ შე­მო­თა­ვა­ზე­ბულ­მა ფსევ­დო­რე­ლი­გი­ურ­მა და ფსევ­დოტ­რა­დი­ცი­ულ­მა კონ­ცეფ­ცი­ამ დაგ­ვა­შო­რა, მერე 70 წლი­ან­მა საბ­ჭო­თა იზო­ლა­ცი­ამ. დღე­საც გვიხ­დე­ბა ჩვე­ნი და­ვი­წყე­ბუ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი გზის გახ­სე­ნე­ბა და ეს გზა სწო­რედ ევ­რო­პას­თან ერ­თად მო­დი­ო­და. სა­ნამ ქარ­თვე­ლი გან­სა­ზღვრავ­და, პირ­ვე­ლად გრი­გოლ ხანძთელს ვათ­ქმე­ვი­ნეთ, რა არის ქარ­თლი და ვისი ნა­წი­ლი ვართ. გი­ორ­გი მერ­ჩუ­ლე წერს: ქარ­თლად ფრი­ა­დი ქუ­ე­ყა­ნაი აღი­რა­ცხე­ბის, რო­მელ­სა­ცა შინა ქარ­თუ­ლი­თა ენი­თა ჟამი შე­ი­წირ­ვის და ლოც­ვაი ყო­ვე­ლი აღეს­რუ­ლე­ბის“. აი, რა თქვა იო­ა­ნე სა­ბა­ნის­ძემ: სა­ქარ­თვე­ლოა ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი ევ­რო­პის ერთი შო­რი­ე­ლი კიდე (ანუ და­შო­რე­ბუ­ლი ნა­წი­ლი), ხოლო ჩვენ - შო­რი­ელ­თა ამათ მკვიდრთა“. მარ­თა­ლია, ჩვენ და­შო­რე­ბუ­ლი ვართ იმ ცენ­ტრს, რომ­ლის გული არის აღ­მო­სავ­ლეთ, თუ და­სავ­ლეთ ევ­რო­პა, მაგ­რამ გვაქვს ყვე­ლა­ფე­რი ის, რაც იმ ცენ­ტრს გა­აჩ­ნია. ევ­რო­პუ­ლი ის­ტო­რი­ის ნა­წი­ლო­ბა ევ­რო­კავ­ში­რის მო­ტა­ნი­ლი კი არ არის, ჩვე­ნი ის­ტო­რი­უ­ლი გზაა, რომ­ლის გამ­რუ­დე­ბა იყო სწო­რედ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი“.

- ქალ­ბა­ტონ ნი­ნოს რე­ჟი­სორ გი­ორ­გი ქვე­ლი­ძის დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მის - “მე და ევ­რო­პა“-ს შე­ფა­სე­ბა ვთხო­ვეთ, რომ­ლის პრე­ზენ­ტა­ცი­აც ევ­რო­პის დღეს - 9 მა­ისს გა­ი­მარ­თა.

“ამ ფილ­მით ავ­ტორს იმის თქმა სურ­და, რომ ევ­რო­პა არა მარ­ტო ჩვე­ნი ის­ტო­რი­ის ნა­წი­ლი და არ­ჩე­ვა­ნია, არა­მედ დღე­საც ჩვენ­ში ცხოვ­რობს, თი­თო­ე­ულ პა­ტა­რა სო­ფელ­ში, პა­ტა­რა სახ­ლში, რო­მე­ლიც არაფ­რით გა­მო­ირ­ჩე­ვა სხვა სახ­ლე­ბის­გან. ევ­რო­პა ცხოვ­რობ­და ჩვენ­ში იმ საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­შიც, როცა დახ­შულ სამ­ყა­რო­ში არ შეგ­ვეძ­ლო თა­ვი­სუ­ფა­ლი კო­მუ­ნი­კა­ცია“, - გვე­უბ­ნე­ბა და დას­ძენს, რომ ჩვენს სვლას და­სავ­ლე­თის­კენ ვე­რა­ფე­რი, თვით დიდი იმ­პე­რი­აც ვერ შე­ა­კა­ვებს.

- როცა ვლა­პა­რა­კობთ, რომ ევ­რო­პა ჩვე­ნი ის­ტო­რი­უ­ლი არ­ჩე­ვა­ნია და რომ გვაქვს სა­ერ­თო ის­ტო­რი­უ­ლი წარ­სუ­ლი, ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი და ა.შ. ადა­მი­ან­სა და ის­ტო­რი­ას შო­რის მა­ინც დიდი დრო დგას. ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ამ ყვე­ლა­ფერს როცა აჩ­ვე­ნებ ჩემს თემ­ში, ჩემს ქა­ლაქ­ში ჩვე­ნი კონ­კრე­ტუ­ლი მე­ზობ­ლის მა­გა­ლით­ზე, ამი­ტომ “მე და ევ­რო­პა“ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი ფილ­მია. თა­ნა­მედ­რო­ვე ევ­რო­პა ხომ მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა­ზე და მის და­ნახ­ვა­ზე, ჰარ­მო­ნი­ის და­ნახ­ვა­ზე დგას. სო­ფელ­ში ხომ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც ჩვენს გვერ­დით ცხოვ­რო­ბენ და ყვე­ლა­ზე მე­ტად ადა­მი­ა­ნი ამით ახერ­ხებს, ამ ყვე­ლა­ფერ­თან ემო­ცი­უ­რი ბმა და­ამ­ყა­როს. თუნ­დაც რაჭ­ვე­ლი ასა­კო­ვა­ნი ადა­მი­ა­ნე­ბის ის­ტო­რია ავი­ღოთ: ამ­ბრო­ლა­უ­რე­ლი კო­ლექ­ცი­ო­ნე­რის ნა­ამ­ბო­ბი­დან ჩანს, რომ დიახ, და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის და თა­ვი­სუფ­ლე­ბის სული არას­დროს ჩამ­ქრა­ლა ამ ქვე­ყა­ნა­ში - თვით საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­შიც კი, როცა ყვე­ლა­ფე­რი აკ­რძა­ლუ­ლი იყო, მათ ჰქონ­დათ არა­ფორ­მა­ლუ­რი ქსე­ლი, ისი­ნი მსოფ­ლიო მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი იყ­ვნენ და ასე­ვე ელა­პა­რა­კე­ბოდ­ნენ და­ნარ­ჩენ მსოფ­ლი­ოს (რო­გორც დღეს ჩვე­ნი შვი­ლე­ბი ინ­ტერ­ნე­ტის მეშ­ვე­ო­ბით). ეს არის უნი­კა­ლუ­რი ეპი­ზო­დი, თა­ვი­სუფ­ლე­ბის, და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის სული, რო­მე­ლიც ყო­ველ­თვის ცო­ცხლობ­და, იმ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დრო­საც და ამი­ტო­მაც გა­დავ­რჩით. “ლან­ჩხუ­თის“ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გო­გო­ნე­ბის ის­ტო­რია ავი­ღოთ, ფეხ­ბურთს რომ თა­მა­შო­ბენ - ერთი შე­ხედ­ვით ყვე­ლას რომ ეჩ­ვე­ნე­ბო­და, ქა­ლის ფეხ­ბურ­თი სი­სუ­ლე­ლეა, ახი­რე­ბაა და მშობ­ლე­ბი გო­გო­ნებს ამ სპორტზე არ უშ­ვებ­დნენ, დღეს მა­თაც და­ი­ნა­ხეს, რომ ეს ადა­მი­ა­ნის თა­ვი­სუ­ფა­ლი, ჯან­სა­ღი მის­წრა­ფე­ბაა და არაფ­რის დე­მო­ნი­ზე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა. ამ ფილ­მით ავ­ტორს იმის თქმა სურ­და, რომ ევ­რო­პა არა მარ­ტო ჩვე­ნი ის­ტო­რი­ის ნა­წი­ლი და არ­ჩე­ვა­ნია, არა­მედ დღე­საც ჩვენ­ში ცხოვ­რობს, თი­თო­ე­ულ პა­ტა­რა სო­ფელ­ში, პა­ტა­რა სახ­ლში, რო­მე­ლიც არაფ­რით გა­მო­ირ­ჩე­ვა სხვა სახ­ლე­ბის­გან. ევ­რო­პა ცხოვ­რობ­და ჩვენ­ში ყვე­ლა­ზე მძი­მე პე­რი­ოდ­შიც კი, იმ საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­ში, როცა დახ­შულ სამ­ყა­რო­ში არ შეგ­ვეძ­ლო თა­ვი­სუ­ფა­ლი კო­მუ­ნი­კა­ცია. ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი ამას საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­ში ახერ­ხე­ბენ... სწო­რედ ამი­ტომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ცო­ცხა­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბის ჩვე­ნე­ბა.

და­სას­რულ ვი­ტყო­დი, რომ ჩვენს სვლას ევ­რო­პის­კენ ვე­რა­ფე­რი შე­ა­ჩე­რებს. სსრკ-მ, რო­მელ­მაც სა­თი­თა­ოდ ჩა­რა­ზა ყვე­ლა კარი, მისი სურ­ვი­ლის და ნე­ბარ­თვის გა­რე­შე ჩიტი რომ ვერ გა­და­იფ­რენ­და, თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­კენ სწრაფ­ვა ვერ ჩაკ­ლა, ადა­მი­ა­ნე­ბი მა­ინც ახერ­ხებ­დნენ თა­ვი­სუფ­ლე­ბის და თა­ვი­სუ­ფა­ლი ნე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბას. ყვე­ლა­ზე ძლი­ერ იმ­პე­რი­ა­საც კი არ შე­უძ­ლია მისი შე­კა­ვე­ბა. ამის ცო­ცხა­ლი მა­გა­ლი­თე­ბია ადა­მი­ა­ნე­ბი - ახალ­გაზ­რდე­ბი, ხან­ში შე­სუ­ლე­ბი, რომ­ლებ­მაც ამით იცხოვ­რეს სსრკ-ში. არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვია სა­ქარ­თვე­ლოს სხვა­დას­ხვა კუ­თხე­ში გა­და­ღე­ბუ­ლი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად სხვა­დას­ხვა ტი­პის სი­უ­ჟე­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც თა­ვი­სუ­ფა­ლი ნე­ბის, მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის, თა­ვი­სუფ­ლე­ბის და­უ­ო­კე­ბე­ლი, შე­უ­ჩე­რე­ბე­ლი სურ­ვი­ლის კონ­კრე­ტუ­ლი მა­გა­ლი­თე­ბია, რო­მელ­თაც დიდი ზე­მოქ­მე­დე­ბის მოხ­დე­ნა შე­უძ­ლი­ათ“.

წყარო: Ambebi.ge