უნდა დავაძალოთ თუ არა ბავშვს ლექსის დაზეპირება - თამარ გაგოშიძის განმარტება
ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში ლექსის დასწავლის სირთულეების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, მშობლებისა და აღმზრდელების გადაჭარბებული მოთხოვნილება, რომ ბავშვებს ლექსები ასწავლონ, არ არის სწორი მიდგომა:
„ძალიან ხშირად მშობლებსაც და საბავშვო ბაღის აღმზრდელებსაც აქვთ განსაკუთრებული მოთხოვნილება, რომ ბავშვებს ასწავლონ ლექსები. ლექსის სწავლა არაფერს არ მატებს ჩვენს ტვინს, გარდა იმისა, რომ ბავშვებს ისედაც აქვთ კარგი მეხსიერება. თუ არ სწავლობს ბავშვი ამ ლექსს, ნუ ისწავლის, არ არის ეს პრობლემა. პრობლემა იმაშია, რომ ლექსის რითმი თანმიმდევრობას გულისხმობს, ამ თანმიმდევრობის დახსომება ჯერ ბავშვისთვის არ არის მისაწვდომი. ეს არის კავშირში ფონოლოგიურ უნარებთან. მას შეიძლება არ ჰქონდეს იმ ასაკისთვის კარგად მომწიფებული ფონოლოგიური მეხსიერება, რაც სპეციფიკური მეხსიერებაა. ეს არ არის კატასტროფა. ეს არის განვითარებადი. მე არ ვარ მომხრე, რომ ჩვენ დავაძალოთ ბავშვებს მაინცდამაინც ლექსის სწავლა. ბავშვებს ძალიან კარგი მეხსიერება აქვთ. როდესაც ბავშვს ლექსის მიმართ პროტესტი აქვს, ეს არის მიმანიშნებელი, რომ ამ ტიპის, ასე დალაგებული ინფორმაციის აღქმა და შენახვა, ჯერ კიდევ ნაკლებად მისაწვდომია. ეს არ არის პრობლემა. ეს არის გავარჯიშებადი, ოღონდ არა ლექსების სწავლით ან ძალადობით, მოთხოვნით, რომ ისწავლოს და დაიზეპიროს.
დასწავლის უნარის დაქვეითება ხშირად აქვთ ბავშვებს, რომლებსაც არაფერი სხვა პრობლემა არ აქვთ. ვერ უპოვის ექიმი დასწავლის უნარის დაქვეითების მქონე ბავშვს ვერაფერს. ძალიან ხშირად, როდესაც ბავშვის უნარების რეალიზება ვერ მოახდინეს საკლასო სიტუაციაში, არის დასწავლული უსუსურობა. ძალიან ხშირად ვხვდებით ბავშვებს, რომლებიც თვლიან, რომ არ შეუძლიათ, ვერ გააკეთებენ. ეს არის ნამდვილი კატასტროფა. ქართულ საზოგადოებაში ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, შეცდომის უფლება არ გაქვს, წარუმატებლობის უფლება არ გაქვს. უნდა იყო სულ ფორმაში, კითხვა არ უნდა დასვა, არასდროს არაფერი არ უნდა შეგეშალოს. ეს არის კატასტროფა. ეს აფერხებს. ბავშვი თავისი ბუნებით არის ძალიან კრეატიული. ის სწავლობს გამოძიებით. თუ ბავშვმა გამოძიებით არ ისწავლა, დაზეპირებული როგორც დაიზეპირა, ისე გაქრება მისი მეხსიერებიდან. როდესაც ნიჭიერებაზე ვსაუბრობთ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ პიროვნებას ვზრდით. ჩვენ ექსპლუატაცია არ უნდა გავუწიოთ ბავშვის ნიჭსა და უნარებს. აი, ეს არის მთავარი,“განვითარებასაც, სწავლასაც და ყველაფერსაც”, – განაცხადა თამარ გაგოშიძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი – მარი მალაზონია“.
