კულტურული მემკვიდრეობის შენობებში ცხოვრება - პრივილეგია თუ ტვირთი?
თუ ევროპელებისთვის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის მქონე სახლში ცხოვრება პრესტიჟსა და პრივილეგიას უკავშირდება, საქართველოში ეს ხშირად მძიმე ტვირთად აღიქმება. წლების განმავლობაში დაგროვილმა უყურადღებობამ, არასწორმა პოლიტიკამ და პასუხისმგებლობის ნაკლებობამ ისტორიული ღირებულების მქონე ბევრი შენობა ავარიულ მდგომარეობამდე მიიყვანა. კულტურული მნიშვნელობის მიღმა, რეალობა ასეთია: ამ სახლებში დღესაც ცხოვრობენ ადამიანები, რომელთათვის ყოველდღიური საფრთხე სულ უფრო მძაფრდება.
პრობლემის მთავარი არსი პასუხისმგებლობის გადანაწილებაა. მოსახლეობა სახელმწიფოს ადანაშაულებს, სახელმწიფო კი პასუხისმგებლობას მოქალაქეებს აკისრებს. სინამდვილეში, როგორც სპეციალისტები ამბობენ, ორივე მხარის აქტიური ჩართულობა აუცილებელია.
ევროპაში კულტურული მემკვიდრეობის შენობების მართვის კანონმდებლობა ერთიანი არ არის და ქვეყნიდან ქვეყანაში განსხვავდება. თუმცა, ფაქტია, ძეგლების ნგრევის პრობლემა იქ ნაკლებად დგას. მიზეზი მარტივია - პასუხისმგებლობები სახელმწიფოსა და მოქალაქეებს შორის მკაფიოდ არის გადანაწილებული და ორივე მხარე თავის ვალდებულებას ასრულებს.
ევროპაში ძეგლის სტატუსის მქონე სახლში ცხოვრება ხშირად ფინანსურ სარგებელსაც უკავშირდება, საქართველოში კი, პირიქით - მფლობელები ინვესტორის მოსვლას და ახალი შენობის მიღებას ამჯობინებენ, რადგან თავად რეაბილიტაციის რესურსი არ გააჩნიათ.
ძეგლები ავარიულ მდგომარეობაშია: უყურადღებობის, უპასუხისმგებლობისა და არასწორი პოლიტიკის გამო ისტორიული შენობების უმრავლესობა გაპარტახებულია და საფრთხეს უქმნის მცხოვრებლებს. პასუხისმგებლობა კი ორივე მხარეს ეკისრება, როგორც სახელმწიფოს, ისე მოსახლეობას. თუმცა ორივე ერთმანეთს აკისრებს ვალდებულებას. საჭიროა სახელმწიფოსა და საზოგადოების შეთანხმება, სადაც შეიძლება გამოყენებული იქნას საგადასახადო შეღავათები, ბიზნესის ჩართვა და ევროპული პრაქტიკის გათვალისწინება.
