„მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილება“ შენობების ქვეშ არსებული ნიადაგის დეფორმირებას იწვევს - რა საშიშროებაზე საუბრობენ მეცნიერები?

ჩიკაგოში ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ფენომენი, რომელსაც მეცნიერებმა „მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილება“ უწოდეს, ნიდაგის დეფორმირებას ახდენს, რომელზეც გაშენებულია ქალაქები. ურბანული ტერიტორიების ქვეშ გრუნტის გადაადგილებამ შეიძლება შენობებისა და ინფრასტრუქტურისთვის პრობლემა გამოიწვიოს, რაც საფრთხეს უქმნის მათ ხანგამძლეობას.

„რაც უფრო მჭიდროდ დასახლებულია ქალაქი, მით უფრო ინტენსიურია მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილება. ნიადაგი, ქანები და სამშენებლო მასალები დეფორმირდება ტემპერატურის ცვალებადობის დროს. მაგალითად, გაცხელებისას შენობების ქვეშ მიწა შეიძლება  შეიკუმშოს. მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული დეფორმაციები შედარებით მცირე ზომისაა, მაგრამ ისინი მუდმივად ვითარდება. დროთა განმავლობაში, ისინი შეიძლება გახდეს ძალიან მნიშვნელოვანი პრობლემა სამოქალაქო ინფრასტრუქტურის ექსპლუატაციისთვის, როგორიცაა შენობის საძირკველი, წყლის შემაკავებელი კედლები, გვირაბები და ა.შ.“, - თქვა ილინოისის უნივერსიტეტში სამოქალაქო და გარემოსდაცვითი ინჟინერიის ასისტენტ-პროფესორმა, კვლევის წამყვანმა ავტორმა ალესანდრო როტა ლორიამ.

ჩიკაგოს უნივერსიტეტის გეოფიზიკურ მეცნიერებათა პროფესორის დევიდ არჩერის განცხადებით, მიწისქვეშა და ატმოსფერული კლიმატის ცვლილება ერთი და იგივე მოვლენა არ არის. ეს, ძირითადად, გამოწვეულია სათბურის გაზებით და მას შორსმიმავალი ეფექტი აქვს. „კლიმატის ცვლილების დარქმევა, როგორც ჩანს, ოდნავ შეფუთულია.“ 

ბოლო 25 წლის განმავლობაში შესწავლილმა მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილებამ შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი პრობლემები, როგორიცაა მიწისქვეშა წყლების დაბინძურება ან მიწისქვეშა რკინიგზის პრობლემები, გადაჭარბებული სიცხის გამო მგზავრების დაავადება. 

„მნიშვნელოვანია ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილება პოტენციურ გამოწვევას წარმოადგენს კონსტრუქციების ექსპლუატაციისა და ხანგამძლეობისთვის, რადგან ნიადაგის გადაჭარბებულმა დეფორმაციამ შეიძლება გამოიწვიოს მათი დამახინჯება, დახრილობა და დაბზარვა. შედეგად, წყალი უფრო ადვილად მიედინება დაბზარულ კონსტრუქციებში, რაც პოტენციურად იწვევს კოროზიას ისეთ მასალებში, როგორიცაა რკინაბეტონი. ამ მოვლენას მე ჩუმ საფრთხეს ვუწოდებ. შენობები, რომლებიც დაპროექტებულია და აშენებულია მოძველებული მიდგომებით,  ყველაზე მეტად უწყობს ხელს მიწისქვეშა კლიმატის ცვლილებას, რადგან მათ არ აქვს შესაბამისი თბოიზოლაცია და, შესაბამისად, ყველაზე მეტ სითბოს ატარებს გრუნტში.

თუმცა, არ ნიშნავს, რომ განწირულნი და ბნელში ვართ. შესაძლებლობის წინაშე ვდგავართ - უნდა ვიმოქმედოთ და სხვადასხვა გზით. თანამედროვე სამშენებლო ტექნოლოგიებით და რეგულაციებით შესაძლებელია უკეთესი იზოლაციისა და ენერგოეფექტურობის უზრუნველყოფა. ჩვენ შეგვიძლია მივიღოთ ზომები გრუნტში შეღწეული ნარჩენი სითბოს რაოდენობის მინიმუმამდე დასაყვანად, მაგრამ თუ რაიმე მიზეზით ვერ მოვახერხებთ შენობების თბოიზოლაციას მათი ენერგოეფექტურობის გასაზრდელად, შესაძლებელია, გამოვიყენოთ გეოთერმული ტექნოლოგიები, რათა შთაინთქას წარმოქმნილი ნარჩენი სითბო და ის გათბობისა და გაგრილებისთვის გამოვიყენოთ“, - თქვა როტა ლორიამ. 

წყარო: https://edition.cnn.com/2023/07/17/world/underground-climate-change-deforming-ground-scn/index.html