პიზის კოშკის დახრილობის ისტორია - არქიტექტურული შეცდომა თუ გენიალურობა?
პიზის კოშკი, იტალიის ქალაქ პიზაში მდებარე უნიკალური არქიტექტურული ქმნილება, მსოფლიო მემკვიდრეობის ერთ-ერთ სიმბოლოდ ითვლება. საუკუნეების მანძილზე, მეცნიერები, ინჟინრები და ტურისტები ცდილობენ გაარკვიონ, იყო თუ არა ეს დახრილობა მხოლოდ ინჟინრული შეცდომა, თუ მასში იმალება დიდი გენიალურობის ელემენტები.
როგორ დაიწყო ყველაფერი?
პიზის სამრეკლო კოშკი, რომელიც პიზის ტაძრის ნაწილია, “სასწაულების ველზე” აშენდა. მშენებლობა 1173 წელს დაიწყო და საძირკვლის სიღრმე მხოლოდ 3 მეტრი იყო. თავიდან ეს ჩვეულებრივი სამრეკლო უნდა ყოფილიყო, მაგრამ როცა კოშკი მესამე სართულამდე მიაღწია, ინჟინრებმა შეამჩნიეს, რომ ის ნიადაგში თხრობას იწყებდა.
არასტაბილური ნიადაგი
კოშკის წონა 14,500 ტონას შეადგენს და აშენებულია ქვიშისა და თიხის ნიადაგზე, რომელიც საკმაოდ რბილი და არასტაბილურია. ის ფაქტი, რომ საძირკველი ასეთი ზედაპირული იყო, ნიადაგმა კიდევ უფრო საშიში გახადა.
ინჟინრების პირველი გადაწყვეტილება
იმ დროის მშენებლებმა გადაწყვიტეს, კედლები იმგვარად აეგოთ, რომ დახრილობა კომპენსირებულიყო. თუმცა, ამან წონის დისბალანსი გამოიწვია, რაც კიდევ უფრო გააუარესა მდგომარეობა.
თანამედროვე ტექნოლოგიების ჩარევა
1990 წელს კოშკი სარემონტო სამუშაოებისთვის დაიხურა. ინჟინრებმა დაწვრილებით შეისწავლეს ნიადაგის სტრუქტურა და 361 ორმოს მეშვეობით ნიადაგის გაძლიერება დაიწყეს. მათ გამოიყენეს 90 ტონა ბეტონი, რათა მიწის სიმტკიცე გაეზარდათ.
სტაბილიზაცია
კოშკის ნაკლებად ჩაძირული მხარის ნიადაგი ამოიღეს, რამაც დახრილობა ნაწილობრივ შეამცირა. ამის შემდეგ, ფოლადის ფიქსაციები და საძირკვლის გამაძლიერებელი სტრუქტურები დაამატეს, რაც კოშკს კიდევ უფრო მეტი სტაბილურობა მისცა.
რატომ არა ვერტიკალურად?
ინჟინრებს შეეძლოთ კოშკი სრულად გაევერტიკალურებინათ, მაგრამ მისი დახრილობა პიზის კოშკის მთავარი იდენტობაა. ტურისტული ღირებულების შესანარჩუნებლად გადაწყდა, რომ დახრილობა შეენარჩუნებინათ, თუმცა უსაფრთხოდ.
დღევანდელი მდგომარეობა
კოშკი ახლა 4 გრადუსით არის დახრილი, რაც თანამედროვე ინჟინერიისა და გეოტექნიკის დიდ მიღწევას წარმოადგენს. სპეციალისტები ადასტურებენ, რომ სტრუქტურა მინიმუმ კიდევ 300 წელი გაძლებს.
პიზის კოშკის დახრილობა ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და იდუმალი არქიტექტურული მოვლენაა, რომელიც გვაძლევს საფუძველს დავფიქრდეთ: იყო ეს ინჟინრული შეცდომა თუ გენიალობის გამოვლინება? მიუხედავად იმისა, რომ მისი დახრილობა გამოწვეული იყო საძირკვლის პრობლემებით, საბოლოოდ, ეს უნიკალურობა იქცა იმ მახასიათებლად, რომელიც კოშკს გამორჩეულს და შეუცვლელს ხდის. საუკუნეების განმავლობაში ინჟინრების მიერ განხორციელებული სარემონტო სამუშაოების შედეგად, კოშკი დღესაც მყარად დგას და მილიონობით ტურისტს იზიდავს.