მშენებლების და მუშების ანაზღაურება - საქართველოსა და დასავლეთში: შრომის ფასი და რეალობა
მშენებლობა ერთ-ერთი ყველაზე შრომატევადი და სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი სფეროა, რომელიც ქვეყნის ეკონომიკის ტემპს პირდაპირ ასახავს. თუმცა, მისი მთავარი ძალა – მშენებლები და შავი მუშა ხელი – საქართველოში ხშირად დაბალ ანაზღაურებასა და არასახარბიელო პირობებში მუშაობს. როგორია მდგომარეობა დასავლურ ქვეყნებთან შედარებით?
საქართველოში (2024 წლის მონაცემებით):
- მშენებლის საშუალო ხელფასი: 1,200 – 1,800 ლარი (დაახლოებით 400–650$);
- არაოფიციალურად დასაქმებულთა მაღალი წილი: ბევრი მუშა დღიურ ანაზღაურებაზე მუშაობს, 50–80 ლარი დღიურად, კონტრაქტის გარეშე.
დასავლეთის ქვეყნებში (მაგ. გერმანია, საფრანგეთი, ნიდერლანდები):
საშუალო ანაზღაურება მშენებლობაში:
- გერმანია - 2,500–3,500 ევრო;
- საფრანგეთი - 2,300–3,000 ევრო;
- ნიდერლანდები - 2,800–4,000 ევრო;
პროფესიული კვალიფიკაციის მატებასთან ერთად ანაზღაურება მნიშვნელოვნად იზრდება.
შრომითი პირობები და უსაფრთხოება
საქართველოში:
- საშიშ პირობებში მუშაობის მაღალი რისკი: ხშირია უბედური შემთხვევები, უსაფრთხოების წესების უგულებელყოფა;
- სოციალური დაცვა სუსტი: ბევრი მუშა არ არის დაზღვეული, არ აქვს პენსიის ან შვებულების უფლება;
- კონტრაქტებისა და შრომის დოკუმენტაციის ნაკლებობა: მშენებლობის სექტორში არაოფიციალურად დასაქმებულთა მაღალი წილი რჩება.
დასავლეთში:
- სტანდარტიზებული უსაფრთხოების ნორმები: სავალდებულო დამცავი აღჭურვილობა, რეგულარული ინსპექტირება;
- შრომითი კონტრაქტები და პროფკავშირები: მუშას აქვს წვდომა ჯანმრთელობის დაზღვევაზე, შვებულებაზე და კოლექტიურ გარანტიებზე;
- პროფესიული განვითარების შესაძლებლობები: ტექნიკური განათლება და კვალიფიკაციის ამაღლება მკაფიო კავშირშია ხელფასთან.
რატომ ასეთი სხვაობა?
- ეკონომიკის სიდიდე და პროდუქტიულობა – დასავლეთში მშენებლობის სექტორი მაღალი პროდუქტიულობის ინდუსტრიად იქცა, ტექნოლოგიური მხარდაჭერითა და კვალიფიციური კადრებით;
- შრომის ბაზრის რეგულირება – მჭიდრო კონტროლი და პროფკავშირების აქტიურობა აუმჯობესებს შრომით პირობებს;
- კვალიფიკაცია და განათლება – დასავლეთში სამშენებლო მუშაკებს ხშირად სპეციალური განათლება და სერტიფიკატები მოეთხოვებათ.
საქართველოში მშენებლები ხშირად ასრულებენ ურთულეს ფიზიკურ სამუშაოს მინიმალური ანაზღაურებისა და სოციალური გარანტიების გარეშე. დასავლეთში კი, იგივე პროფესია გაცილებით მაღალ ანაზღაურებას, სერიოზულ შრომით დაცვასა და პროფესიულ პერსპექტივას იძლევა.
საქართველოს მშენებლობის სექტორს სჭირდება:
- შრომითი რეგულაციების გამკაცრება;
- შავი დასაქმების შემცირება;
- პროფესიული განათლების გაძლიერება;
- ღირსეული ანაზღაურებისა და უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა.
