რა უნდა გავითვალისწინოთ ბინის გირავნობისას? - რჩევები

ბინების ყიდვა-გაყიდვისა და გაქირავების გარდა, გარიგების კიდევ ერთი ტიპი – გირაო გვხვდება. საქართველოს დიდ ქალაქებში, ყველაზე მეტად კი თბილისში, ბინის დაგირავებაზე საკმაოდ დიდი მოთხოვნაა.

გირავნობის რამდენიმე ტიპი არსებობს, რა დროსაც მხარეებს შორის ფორმდება:

1. სესხის ხელშეკრულება, რომლის ფარგლებშიც ერთი პირი გადასცემს მეორე პირს ფულად თანხას, ხოლო ეს უკანსკნელი ვალდებულია დააბრუნოს მიღებული თანხა;

2. იპოთეკის ხელშეკრულება, რაც გულისხმობს გამსესხებლის სასარგებლოდ ბინის დატვირთვას, რაც მას აძლებს საშუალებას დაიკმაყოფილოს თავისი მოთხოვნა - დაიბრუნოს გასესხებული თანხა; 

3. ბინით სარგებლობით ხელშეკრულება, რაც გულისხმობს ბინის გამსესხებლის სარგებლობაში გადაცემას. აღნიშნული საკითხი შესაძლებელია მხარებმა იპოთეკის ხელშეკრულებაში გაინთვალისწინონ.

რა რისკებს შეიცავს ბინის დაგირავება მეპატრონის ცხოვრების უფლებით?

განცხადებები ბინების დაგირავების თაობაზე ორი სახისაა, ერთი – როდესაც მეპატრონე თანხის სანაცვლოდ გარკვეული ვადით ბინას საცხოვრებლად იმას გადასცემს, ვისგანაც ფული ისესხა, ხოლო მეორე – როდესაც მეპატრონე რჩება ბინაში და დამგირავებელს ყოველთვიურად უხდის ქირის სახით ნასესხები თანხის პროცენტს.

როდესაც პირს აქვს რაღაც თანხა, რომელიც შეუძლია გადასცეს ბინის მესაკუთრეს მის ბინაში ცხოვრების სანაცვლოდ ყოველგვარი ქირის გარეშე, ამ შემთხვევაში მხარეებს შორის იპოთეკის და სესხის ხელშეკრულება ფორმდება. რაც იმას ნიშნავს, რომ შეთანხმებული ვადის ამოწურვის შემდეგ მსესხებელი უბრუნებს გამსესხებელს თავის ფულს, ხოლო ეს უკანასკნელი ცლის ბინას.

ასეთ შემთხვევაში, თუ ბინის მეპატრონე ფულს დროზე ვერ დააბრუნებს, კანონი მასზე დათქმულ ვადაში ვალდებულების შეუსრულებლობისთვის პირგასამტეხლოს დაკისრებას ითვალისწინებს, ხოლო თუ სესხის დაბრუნებას საერთოდ ვერ შეძლებს, მაშინ ბინა აუქციონზე გაიყიდება.

რაც შეეხება ბინის დაგირავებას მეპატრონის ცხოვრების უფლებით, ეს საკითხიც კანონით რეგულირდება, იმისათვის, რომ ფიზიკურ პირებს პროცენტით თანხის გასესხება არ შეეზღუდოთ. ამ შემთხვევაში მხარეებს შორის ფორმდება ნასყიდობის ხელშეკრულება გამოსყიდვის უფლებით.

პირი, რომელსაც აქვს თანხა, რომლის გასხვისებაც უნდა სხვა ფიზიკურ პირზე, ფულის გადაცემის შემდეგ იფორმებს მსესხებლის საკუთრებაში არსებულ ქონებას თავის სახელზე. ხელშეკრულებაში იდება ნასყიდობა, მაგრამ მეპატრონეს გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ბინის გამოსყიდვის უფლება რჩება. ამავდროულად ფულის გამსესხებელს უფლება აქვს გააქირაოს ბინა იმაზე, ვისაც თანხა გადასცა ან მის ახლობელზე. რა თქმა უნდა, ეს ფიქტიური გარიგებაა, რომლის ფიქტიურობის დადასტურებაც ამ შემთხვევაში ძალიან რთულია

სინამდვილეში ეს, ასე ვთქვათ, ფულის გასესხების ერთ-ერთი მეთოდია, რომელიც, რა თქმა უნდა, გარკვეულ რისკებსაც შეიცავს.

რა ტიპის თაღლითობის მსხვერპლი შეიძლება გახდეს ადამიანი, როდესაც ბინას გირაობს?

მნიშვნელოვანია დამგირავებელი ბინის დაგირავებამდე დეტალურად გაეცნოს ხელშეკრულებას (სასურველია იგი იურისტთან ერთად განიხილოს), უნდა გადაამწმოს უძრავი ქონების სამართლებრივი მდგომარეობა საჯარო რეესტრში. ვინ  არის მესაკუთრე, ხომ არ არის ქონება უკვე დაგირავებული, ხომ არ არსებობს მასზე რაიმე სახის რაიმე აკრძალვა, ყადაღა და ა.შ.

არსებობს შემთხვევები, როდესაც მოტყუების შედეგად ქონების მფლობელები დაგირავების მსურველებს სთავაზობენ მხოლოდ სესხის ხელშეკრულების დადებას ბინით უზრუნველყოფის გარეშე. ადამიანებს კი ვინ ამ პირობას თანხმდებიან არ გააჩნიათ არც ბინით სარგებლობის უფლება და არც თანხის უკან დაბრუნების ბერკეტი. ამ ყველაფრის თავიდან ასარიდებლად აუცილებელია ბინის დაგირამდე ყველა დეტალი გადავამოწმოთ და კონსულტაცია გავიაროთ იურისტთან.