თეგებით ძიება

თბილისი და აღდგომა – რწმენის, ტრადიციისა და თანაცხოვრების ქალაქი

აღდგომა მართლმადიდებელი ქრისტიანებისთვის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი დღესასწაულია. როგორც საქართველოს სხვა კუთხეებში, აღდგომა თბილისში ყოველთვის განსაკუთრებულად აღინიშნებოდა. თუმცა, ვიდრე უშუალოდ აღდგომის ტრადიციებზე ვისაუბრებთ, მნიშვნელოვანია გავიხსენოთ თბილისის რელიგიური სახე და ის მრავალფეროვანი სულიერი გარემო, რომელიც ისტორიულად ამ ქალაქის განუყოფელი ნაწილი იყო.

თბილისი ყოველთვის გამოირჩეოდა ეთნიკური და რელიგიური მრავალფეროვნებით, რასაც ადასტურებს როგორც წერილობითი წყაროები, ასევე ქალაქის ყოფითი კულტურა. არაერთ უცხოელ მოგზაურს აღუნიშნავს, რომ თბილისში გვერდიგვერდ აღმართული იყო მართლმადიდებლური ეკლესია, მუსლიმური მეჩეთი, ებრაული სინაგოგა, კათოლიკური ტაძარი, ხოლო მოგვიანებით გაჩნდა ლუთერული და პროტესტანტული სამლოცველოებიც. სომხურ გრიგორიანულ ეკლესიებს კი ქალაქში მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავათ. ყველა კონფესიის წარმომადგენელი თავის რწმენას მშვიდად აღიარებდა და სარწმუნოებრივ დღესასწაულებს თავისუფლად აღნიშნავდა. თბილისს არ ახსოვს რელიგიურ ნიადაგზე სერიოზული დაპირისპირებები – რაც ტოლერანტობის მაღალი კულტურის გამოხატულებაა.

მე-19 საუკუნეში, რუსეთის იმპერიის ხელშეწყობით, თბილისში მნიშვნელოვნად გაიზარდა სომხური მოსახლეობა, რომლის დიდი ნაწილი გრიგორიანული სარწმუნოების მიმდევარი იყო. ამავდროულად, საუკუნის მეორე ნახევრიდან ქართულ მართლმადიდებელთა წილიც თანდათან იზრდებოდა.

აღდგომა ყოველთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობის მატარებელი იყო ქართველ მართლმადიდებელთათვის. დღესასწაული რელიგიურ რიტუალებთან ერთად ხალხური ტრადიციებითაც მდიდარი იყო. ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ჩვეულება იყო წითელი კვერცხის შეღებვა და პასკის ცხობა – სიმბოლო ქრისტეს აღდგომისა და სიცოცხლის ახალი დასაწყისის. საინტერესოა, რომ პასკის ტრადიცია შედარებით გვიან დამკვიდრდა და ის გოლგოთას მთას განასახიერებს. მანამდე კი თბილისელები სააღდგომოდ აცხობდნენ ტკბილ ქადებსა და ყველიან კვერებს. სუფრის აუცილებელი ნაწილი იყო ბატკნის ხორცი და წინასწარ შენახული საუკეთესო ღვინო.

აღდგომის მარხვამდე, ყველიერის კვირაში იმართებოდა ბერიკაობა – მასშტაბური კოსტიუმირებული მსვლელობა და სახალხო ზეიმი. მასში მონაწილეობდნენ როგორც ეთნიკური უმცირესობები, ისე გარე სოფლების მცხოვრებნი. ეს იყო თბილისის ფერადი, სიცოცხლით სავსე სახე.

აღდგომის წინა კვირაში, ვნების ოთხშაბათს, თბილისელები ატარებდნენ რიტუალს – „ჭიაკოკონას“. ღამით ისინი სახლებთან ანთებდნენ კოცონს, მასზე ჯვარედინად ახტებოდნენ და ხმამაღლა შეძახილებით „არული კუდიანებსა ჯვარი აქაურობას“ ეწინააღმდეგებოდნენ ავ სულებს. სახლის კარ-ფანჯრებზე ამაგრებდნენ ასკილის ტოტებსა და ეკლებს, რათა ბოროტი ძალები შიგნით ვერ შეღწეოდნენ.

განსაკუთრებული ტრადიცია იყო ჭონაზე სიარული – სიმღერით, ლექსებითა და შემოსძახებებით ახალგაზრდები კარდაკარ დადიოდნენ, აგროვებდნენ შეღებილ კვერცხებსა და პროდუქტებს, რომელთაც ხშირად გაჭირვებულებს უნაწილებდნენ. აღდგომას კი ერთად ზეიმობდნენ. ამ ფორმით, დღესასწაული არა მხოლოდ სარწმუნოებრივი, არამედ სოლიდარობის და თანადგომის გამოხატულებად იქცა.

აღდგომა ყოველთვის იყო ქალაქური და ერთიანი ზეიმი. თბილისელი მართლმადიდებლები ხშირად იწვევდნენ მეგობარ მუსლიმებს, ებრაელებსა და სხვა რელიგიის წარმომადგენლებს სააღდგომო სუფრაზე. სუფრა კი ხშირად ეზოში, ღია ცის ქვეშ იმართებოდა – ისე, როგორც თბილისს შეჰფერის.

აღდგომის ტრადიციულ ნაწილს წარმოადგენდა მიცვალებულთა ხსენებაც – საფლავზე გასვლა, ოჯახის წევრების მოხსენება, სიჩუმით და მადლიერებით.

თბილისს ახასიათებდა განსაკუთრებული შემწყნარებლობა – აქ ყველა რელიგია იკავებდა თავის ადგილს საერთო სივრცეში. აღდგომის მეშვიდე ხუთშაბათს მამადავითობაზე მთაწმინდაზე ადიოდნენ სხვადასხვა სარწმუნოების თბილისელები – ერთად აღნიშნავდნენ ამ დღეს, რაც მტკიცებულებაა იმ მშვიდობიანი თანაცხოვრებისა, რაც ყოველთვის განასხვავებდა თბილისს რეგიონის სხვა ქალაქებისგან.


თეგები


რეკომენდირებულია თქვენთვის

ყველა

აღმოაჩინეთ მეტი Tia-დან

ყველა