იპოდრომის ქრონიკები - რა ბედი ელის იპოდრომს?

ოდესღაც თბილისის ძველ იპოდრომზე ცხოვრება ჩქეფდა – დოღი, ლიდერები, მაყურებლებით სავსე ტრიბუნები და ბედნიერი სახეები. აქ მთავარი არა მხოლოდ გამარჯვება, არამედ მონაწილეობა იყო. ათწლეულების განმავლობაში იპოდრომი ქალაქის ერთ-ერთი ყველაზე ცოცხალი და პოპულარული კერა გახლდათ. დღეს კი ეს სივრცე, რომელსაც ბუნება და ისტორია ამშვენებს, ბეტონის ჯუნგლებში აღმოჩენილ პატარა მწვანე კუნძულს უფრო ჰგავს.

1959 წელს დელისზე გაიხსნა თბილისის ახალი სახელმწიფო იპოდრომი – არქიტექტორი იური კასრაძის პროექტით. ამ ადგილის ბუნებრივი ამფითეატრი ათასობით მაყურებლის მასპინძლობას უზრუნველყოფდა და იდეალურ პირობებს ქმნიდა ეროვნული და კლასიკური საცხენოსნო თამაშებისთვის.

დროის სვლასთან ერთად, იპოდრომი არა მხოლოდ სპორტის, არამედ კულტურის ნაწილად იქცა. აქ ფუნქციონირებდა ცხენების გაქირავების პუნქტი, სელექციური ცხენსაშენი, რით თერაპიის ცენტრი „მუსტანგი“ და სპორტული კლუბი, რომელმაც საქართველოში სუფთა სისხლის ცხენოსნობის კულტურა გააძლიერა.

1996 წლიდან ტერიტორია შპს „ჟოკეი კლუბის“ საკუთრებაში გადავიდა. მათ ჰყავდათ ათობით დედა ფაშატი და ნაშიერი, შეიქმნა ეროვნული ცხენოსნობის გუნდი, რომელმაც საქართველოს ჩემპიონატში წარმატება მოიპოვა.

დღეს იპოდრომი ორ ნაწილად იყოფა – ერთია გაშლილი სივრცე წრიული გარშემოსავლელით, მეორე კი – ყოფილი თავლების ტერიტორია, ე.წ. იპოდრომის ტყე. ეს უკანასკნელი დაახლოებით 8 ჰექტარზეა გაშენებული და უნიკალური ეკოსისტემით გამოირჩევა: ბუნებრივი სიმწვანე, განსხვავებული მცენარეული საფარი და მშვიდი ატმოსფერო, რომელიც ქალაქის ცენტრში იშვიათად მოიპოვება.

ტყე ქალაქის ქაოსიდან გასაქცევად ერთ-ერთი ბოლო თავშესაფარია, სადაც თბილისელებს სუნთქვა შეუძლიათ. თუმცა უკვე დაიწყო საგზაო ინფრასტრუქტურის განვითარება და მშენებლობები, რაც საფრთხეს უქმნის ამ სივრცის უნიკალურობას.

იპოდრომის კიდევ ერთი ლეგენდარული ადგილია ე.წ. ტრიბუნების ტერიტორია – ადგილი, სადაც ლეღვი და მაყვალი ველურად იზრდებოდა და რომელსაც ადგილობრივები თაობებს გადასცემენ როგორც ემოციურ მემკვიდრეობას. მიუხედავად იმისა, რომ ტრიბუნების დიდი ნაწილი 2009 წელს მოისპო, ადგილობრივებისთვის ეს ტერიტორია დღემდე რჩება სივრცედ, რომელიც ძველი თბილისით სუნთქავს.

2020 წელს დაიწყო ყოფილი იპოდრომის ტერიტორიაზე თბილისის ცენტრალური პარკის მოწყობა. პროექტის მიხედვით, 36 ჰექტარზე განთავსდება. პარალელურად, მიმდებარე ტერიტორიაზე მიმდინარეობს ჩოგბურთის კორტების მშენებლობაც, 5 მილიონი ლარის ინვესტიციით.

ძველი იპოდრომის ტერიტორია თბილისის ისტორიული მეხსიერების, ურბანული ლანდშაფტისა და ეკოლოგიური სიმდიდრის მნიშვნელოვანი ნაწილია. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე პროექტი მომხიბლავი და მრავალფეროვანია, არსებობს რეალური საფრთხე, რომ მისი განხორციელებისას დაკარგულ იქნას ის უნიკალური სული, რაც ამ ადგილს თბილისისთვის ჰქონდა.

მომავლის პარკი შესაძლოა იყოს ახალი სივრცე, მაგრამ ძველი იპოდრომი არის ქალაქის ემოციური გული, რომლის ფეთქვაც ჯერ კიდევ ახსოვს ბევრ თბილისელს.