როგორ უნდა უზრუნველყოს მშენებელმა კორპუსის სესმური უსაფრთხოება?

საქართველო სეისმურად აქტიურ ზონაში მდებარეობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მიწისძვრები ჩვენთვის მხოლოდ ჰიპოთეტური საფრთხე არ არის, არამედ რეალური გამოწვევა, რომელსაც მშენებლები სერიოზულად უნდა მოეკიდონ. სწორედ ამიტომ, თანამედროვე სამშენებლო პრაქტიკა სულ უფრო მეტად ეფუძნება სეისმური უსაფრთხოების პრინციპებს - შენობის ისე დაპროექტებასა და აგებას, რომ ის გაუძლოს მიწისძვრით გამოწვეულ დარტყმებს და მინიმუმამდე დაიყვანოს ადამიანური თუ მატერიალური ზარალი.

მიწისძვრების დროს ნგრევის ყველაზე ხშირი მიზეზი არა თავად ბიძგებია, არამედ ის, რომ შენობა ვერ ერგება ნიადაგის რყევას. არასწორად განაწილებული დატვირთვა, უგულებელყოფილი გეოლოგიური პირობები, უხარისხო მასალები — ეს ყველაფერი საერთო ჯამში შენობას მოწყვლადს ხდის. სწორედ ამიტომ, სეისმომედეგი მშენებლობა არაა ფუფუნება ან ზედმეტი დანახარჯი, არამედ სიცოცხლის დაცვის აუცილებელი პირობა.

შენობის მიწისძვრისადმი გამძლეობა იწყება ნიადაგის სიღრმიდან. სწორედ საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევა აჩვენებს:

• როგორი ტიპის გრუნტია და როგორ რეაგირებს ის მიწისძვრაზე;
• არის თუ არა საჭიროა სპეციალური გამაგრებები;
• რამდენად სტაბილურია მიმდებარე ტერიტორია.

მაგალითად, მყარი კლდოვანი გრუნტი უკეთ ეგუება რყევას, ვიდრე რბილი ან ქვიშიანი ნიადაგი, რომელიც ადვილად „ჩაჯდება“ ან დაიშლება.

ფუნდამენტი არის მთელი შენობის საყრდენი. მიწისძვრის დროს სწორედ ფუნდამენტი იღებს პირველ დარტყმებს, ამიტომ აუცილებელია:

• მისი სიღრმე და მასალა შეესაბამებოდეს ნიადაგის ტიპს;
• გამოიყენებოდეს რკინა-ბეტონის გაძლიერებული კონსტრუქციები;
• ჩაშენდეს დამატებითი სეისმური ამორტიზატორები მძიმე პირობების შემთხვევაში.

სეისმურად მდგარი შენობა არ ნიშნავს მხოლოდ მყარ კედლებს — მნიშვნელოვანია, რომ კონსტრუქცია მუშაობდეს ერთიანად, როგორც მოქნილი, მაგრამ გამძლე სისტემა. ამას უზრუნველყოფს:

• სწორად შერჩეული სიმეტრიული გეგმარება, რაც ხელს უშლის შენობის „დახრას“ რყევის დროს;
• სტრუქტურული კვანძების გამაგრება, რომლებიც აკავშირებენ საყრდენ ელემენტებს ერთმანეთთან;
• დატვირთვის ჰორიზონტალური გადანაწილება, რაც ამცირებს შენობის შერყევით დაზიანებას.

საქართველოში მოქმედებს სეისმომედეგი მშენებლობის ეროვნული სტანდარტები (სამშენებლო ნორმები და წესები - СНиП / Eurocode 8), რომლებიც განსაზღვრავენ:

• შენობის ზუსტ კატეგორიას სეისმური ზონის მიხედვით (მაგ. 7-ბალიანი, 8-ბალიანი და ა.შ.);
• გამოყენებული მასალების მინიმალურ და მაქსიმალურ მაჩვენებლებს;
• მშენებლობის სხვადასხვა კომპონენტისთვის დაშვებულ დეფორმაციის ზღვარს;
• ამ სტანდარტების დაცვა არა მხოლოდ იურიდიული ვალდებულებაა, არამედ რეალური უსაფრთხოების გარანტი.

მიწისძვრისას მნიშვნელოვნად იზრდება შენობის დატვირთვა, ამიტომ მნიშვნელოვანია:

• გამოიყენებოდეს განსაკუთრებით მაღალი ხარისხის ბეტონი (მაგ. B25 და ზემოთ);
• რკინა კოროზიისგან დამუშავებული იყოს;
• არ გამოიყენოს გადამუშავებული ან არასტანდარტული სამშენებლო მასალა.

სეისმომედეგი მშენებლობა ნიშნავს სიცოცხლის დაცვას. ეს არის არა მხოლოდ ტექნიკური საკითხი, არამედ ღირებულებითი მიდგომა - პასუხისმგებლობა ადამიანების, ქალაქის და მომავლის წინაშე.