უძრავი ქონების ბაზრის ტენდენციები საქართველოში: გამოწვევები და პერსპექტივები დასავლეთთან შედარებით
საქართველოში უძრავი ქონების ბაზარი ბოლო წლების განმავლობაში მნიშვნელოვან ცვლილებებს განიცდიდა, რამაც მისი სტრუქტურა და ტენდენციები მნიშვნელოვნად შეცვალა. ამ ცვლილებებს შორის ყველაზე თვალსაჩინო ზემოქმედება მოახდინა ქვეყანაში პოლიტიკური და ეკონომიკური სტაბილიზაციის პერიოდმა, ასევე უცხოური ინვესტიციების ზრდამ. უძრავი ქონების ბაზარი, განსაკუთრებით თბილისის მასშტაბით, აქტიურად განვითარდა და ადგილობრივი და საერთაშორისო ინვესტორებისთვის უფრო მიმზიდველი გახდა.
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს უძრავი ქონების ბაზარი სწრაფად ვითარდებოდა, ქვეყანა კვლავ ხასიათდება გარკვეული სპეციფიკური გამოწვევებით. უმნიშვნელოვანესი პრობლემა, რომელიც ამ სფეროსთვის დამახასიათებელია, არის სამშენებლო სექტორის დეფიციტი კვალიფიციური სამუშაო ძალისა და დაგეგმვის ხარვეზების სახით. საქართველოში სამშენებლო კომპანიები, როგორც ადგილობრივი, ასევე საერთაშორისო ბრენდები, ხშირად აწყდებიან მიწის ნაკვეთების განაწილების, მასალების ფასი და მიწის სისტემის პრობლემებს. ეს ფაქტორები ზრდის ფასებს, რაც ქმნის ბაზარზე შეზღუდული შეთავაზების და მაღალი მოთხოვნის სურათს.
საქართველოში უძრავი ქონების ბაზარი ამჟამად გარკვეულ ცვლილებებთან და გამოწვევებთან არის დაკავშირებული. ბოლო მონაცემებით, თბილისში, ბათუმსა და სხვა დიდ ქალაქებში მკვეთრად გაიზარდა საცხოვრებელი და კომერციული უძრავი ქონების ფასები. 2023 წლის მონაცემებით, თბილისის ბინის საშუალო ფასი 1 მ²-ში გაიზარდა 20%-ით, რაც მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალია, როგორც ადგილობრივ, ისე საერთაშორისო სტანდარტებთან შედარებით. ამას დაემატა მიწის ნაკვეთებზე მოთხოვნის ზრდა, რაც ასევე ზრდის ფასებს. 2024 წლის მეორე ნახევარში პროგნოზირებულია ბაზრის დონის შენარჩუნება ან მცირე კორექტირება ფასებში.
რაც შეეხება სამშენებლო სექტორს, საქართველოში აშენდება როგორც საცხოვრებელი კომპლექსები, ისე კომერციული შენობებიც. სამშენებლო სექტორის განვითარების ტენდენცია პირდაპირ დამოკიდებულია მომხმარებლის მოთხოვნაზე, რომელიც ძირითადად ორიენტირებულია სამომხმარებლო საცხოვრებელზე. აქტიურად აშენდება კომპლექსები, რომლებიც ერთდროულად რამდენიმე ფუნქციას ასრულებენ — საცხოვრებელი და კომერციული სივრცეები. 2023 წლის ბოლოსთვის სამშენებლო სამუშაოების რაოდენობამ ასევე მოიმატა, რაც უკეთეს პირობებს ქმნის მოსახლეობის დასაქმებისთვის და რეგიონული ეკონომიკის განვითარებისთვის.
შესაბამისად, საქართველოში უძრავი ქონების ბაზარი და სამშენებლო სექტორი წარმოდგენილია, როგორც ამ ქვეყნის ეკონომიკის წამყვანი სექტორი. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ საქართველო დასავლეთის ქვეყნებთან შედარებით სრულყოფილად ინტეგრირებულია საერთაშორისო ბაზრებში. დასავლეთის ქვეყნებში, როგორიცაა აშშ და გერმანია, უძრავი ქონების ბაზრის განვითარება ხასიათდება უფრო მაღალი სტაბილურობით, რეგულაციების სიმკაცრით და მაღალი ხარისხის ინფრასტრუქტურით. მაგალითად, დასავლეთში არსებული უძრავი ქონების ფასების ზრდა, როგორც წესი, გაცილებით უფრო ნაკლებია, ხოლო მოთხოვნა უფრო რეგულირდება ადგილობრივი და ეროვნული პოლიტიკის მეშვეობით.
საქართველოში, როგორც უფრო განვითარებად ბაზარზე, ტენდენციები მკაფიოდ ასახავს სწრაფ გრძელვადიან განვითარებას, თუმცა გარკვეული ინფრასტრუქტურული და სამართლებრივი გამოწვევები კვლავ ხელს უშლის სრულფასოვან ზრდას. ამავდროულად, დასავლური ქვეყნებისთვის დამახასიათებელია არსებული ბაზრის უფრო დაწესებული სტრუქტურების და სისტემების მიხედვით მუშაობა.
საქართველოში და დასავლეთში უძრავი ქონების ბაზრის შედარება, განსაკუთრებით ფასების ზრდის და სამშენებლო სექტორის განვითარებასთან მიმართებით, აჩვენებს, რომ ქართული ბაზარი უფრო დინამიკურია, მაგრამ გარკვეული გამოწვევები, როგორიცაა რეგულაციების და ინვესტიციების სტაბილურობა, ქმნის ბაზრის ზრდის სტაბილურობის საჭიროებას.
მხოლოდ დრო გვიჩვენებს, როგორ განვითარდება ქართული ბაზარი და შეძლებს თუ არა ის მიღწეული განვითარების რიტმის შენარჩუნებას.
