ნარიყალა: ციტადელი, რომელიც მთელ თბილისს გადმოჰყურებს
ნარიყალა – თბილისის უძველესი და ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი ღირსშესანიშნაობა – დღეს ქალაქის მთავარ სიმბოლოდ და მნიშვნელოვან ტურისტულ ცენტრად იქცა. იგი შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს და მტკვარს ზემოდან გადმოჰყურებს, თითქოს თვალს ადევნებს მთელი თბილისის ცხოვრების რიტმს. მისი სილუეტი თითქმის ყველა უბნიდან მოჩანს და განსაკუთრებით მომაჯადოებელია ღამით, როცა განათების შუქზე თბილისის მრავალსაუკუნოვანი ისტორია თითქოს ცოცხლდება.
ნარიყალა ორ მნიშვნელოვან ადგილს შორისაა მოქცეული – გოგირდის აბანოებსა და ბოტანიკურ ბაღს შორის. სწორედ ეს მდებარეობა აძლიერებს მის მნიშვნელობას, როგორც კულტურულად, ასევე ტურისტულად. ძველი თბილისის გულში აღმოჩენილი ციხესიმაგრე ტფილისის თავდაცვითი სისტემის ბრწყინვალე ნიმუშია, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში იცავდა ქალაქს მტრისგან.
ციხესიმაგრის ისტორია IV საუკუნით თარიღდება, როდესაც აქ ჯერ კიდევ სპარსთა შიდა ციხე იყო. ამ დროიდან მოყოლებული, ნარიყალა მრავალჯერ დაინგრა და აღდგა, რითიც კიდევ უფრო გამდიდრდა მისი არქიტექტურული და ისტორიული ფენები. VIII საუკუნეში ციხის ტერიტორიაზე არაბ ამირას სასახლე მდებარეობდა, რაც დღევანდელი ნაგებობის ნაწილთა მნიშვნელოვანი დროითი შრეა. ქართულ ისტორიულ წყაროებში ნარიყალას ხშირად მოიხსენიებდნენ როგორც „დედა ციხესიმაგრე“ – მეტსახელი, რომელიც მისი უპირატესობისა და სიმტკიცის გამომხატველია. ზოგიერთ ძველ წყაროში მას ასევე "შურის ციხესაც" უწოდებენ.
ციხესიმაგრიდან ქალაქის პანორამული ხედი იშლება – თბილისი თავისი ძველი და ახალი არქიტექტურით, ქუჩებით, ტაძრებით, მდინარითა და მწვანე ზონებით ერთ დიდ ფერწერულ ტილოდ წარმოგიდგება. ეს ადგილი უნიკალურ ემოციებს აჩენს, განსაკუთრებით მათთვის, ვისაც სურს, თბილისი არა მხოლოდ იხილოს, არამედ შეიგრძნოს.
ნარიყალაზე ასასვლელად ორი ძირითადი გზა არსებობს. პირველი – უფრო რომანტიკული და თავგადასავლური – იწყება მეიდანიდან და ბილიკებით გიგზავნით ციხესიმაგრისკენ. ეს სასიამოვნო გასეირნება განსაკუთრებით შთამბეჭდავია თბილ საღამოს, როცა თბილისის შუქები თანდათან ირთვება და ქალაქი ლამაზ, ბრჭყვიალა რუკას ემსგავსება.
მეორე გზა საბაგიროა, რომელიც რიყის პარკიდან პირდაპირ ნარიყალას ციხესთან მიგიყვანთ. ეს თანამედროვე ტრანსპორტი საშუალებას გაძლევთ ჰაერიდან გადახედოთ ძველ თბილისს – მოგზაურობის ხანგრძლივობა სულ რაღაც ორ წუთს შეადგენს, მაგრამ შთაბეჭდილება გაცილებით დიდხანს გრძელდება. საბაგირო კაბინები მინის იატაკით არის მოწყობილი, რაც დამატებით ვიზუალურ ეფექტს ქმნის. მგზავრობა ღირს მხოლოდ 2.5 ლარი და გათვლილია 8 ადამიანზე. ეს იდეალური გზაა მათთვის, ვისაც მოკლე დროში სურს მაქსიმალური ვიზუალური შთაბეჭდილების მიღება.
ნარიყალაზე მისვლისთანავე თვალში მოგხვდებათ მცირე გამოფენა-მარკეტი, სადაც შეგიძლიათ შეიძინოთ აქსესუარები, ხელნაკეთი ნივთები ან ადგილობრივი ოსტატების შექმნილი სამახსოვრო სუვენირები.
ციხის დასავლეთით, მცირე ბილიკით ასვლის შემდეგ აღმოჩნდებით ქართლის დედასთან – თბილისის ერთ-ერთ ყველაზე ამაღლებულ სიმბოლოსთან. ალუმინის მონუმენტი, რომელიც 1958 წელს, ქალაქის 1500 წლის იუბილესადმი მიძღვნილად შეიქმნა, ასახავს ქართველი ერის ბუნებას: სტუმართმოყვარეობასა და სიმამაცეს. ერთი ხელით იგი სტუმარს ღვინით სავსე თასს უწვდის, ხოლო მეორე ხელით ხმალს იმარჯვებს – ეს მკვეთრი კონტრასტია, თუმცა ზუსტად გამოხატავს ეროვნული ხასიათის ორგვარ ბუნებას.
ციხესიმაგრეს მახლობლად მდებარეობს თბილისის ბოტანიკური ბაღი, რომელიც 161 ჰექტარზეა გადაჭიმული და 4,500-ზე მეტი სახეობის მცენარე ითვლის. ეს ადგილი განსაკუთრებით მოსწონთ მშვიდი სეირნობისა და ბუნებაში განტვირთვის მოყვარულებს.
ნარიყალას ტერიტორიაზე ასევე მდებარეობს წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი. იგი ახლად აშენდა ძველი ტაძრის საფუძველზე და გამოირჩევა ინტერიერის განსაკუთრებული მხატვრობით – ფრესკებზე ბიბლიური სიუჟეტები ერწყმის საქართველოს ისტორიულ სცენებს, რაც ამ ტაძარს მართლაც უნიკალურ იერს აძლევს.
ნარიყალა თბილისისთვის უბრალოდ ძველი ნაგებობა არ არის – ეს არის ქალაქის ხერხემალი, ისტორიის მატარებელი და თანამედროვეობასთან დაკავშირებული ხიდი. თუ გსურთ, დაინახოთ, როგორ ერწყმის ერთმანეთს უძველესი და თანამედროვე, როგორ ვითარდება ქალაქი თავისი ისტორიის გვერდით, აუცილებლად უნდა ესტუმროთ ნარიყალას. ის არ არის მხოლოდ ადგილი, რომელიც უნდა ნახოთ – ეს არის გამოცდილება, რომელიც უნდა გადახვიდეთ.
