რა შეგვიძლია ვნახოთ ფოთში? - კოლხური მემკვიდრეობის ქალაქი

ფოთი მდებარეობს დასავლეთ საქართველოში, სამეგრელოსა და ზემო სვანეთის მხარეში, შავი ზღვის სანაპიროზე, კოლხეთის დაბლობზე. მისი გეოგრაფიული მდებარეობა — მდინარე რიონის შესართავთან — ისტორიულადაც სტრატეგიულ მნიშვნელობას ანიჭებდა ქალაქს. მეცნიერების მოსაზრებით, სწორედ აქ იყო განლაგებული ანტიკური ფაზისი – ერთ-ერთი უძველესი და გავლენიანი ქალაქი ძველ საქართველოში. ფოთი სწორედ ამ ქალაქის მემკვიდრედ ითვლება.

ქალაქის შემოგარენში აღმოჩენილი არქეოლოგიური მასალა გვიანბრინჯაოსა და ადრერკინის ხანას მიეკუთვნება, ხოლო დღევანდელი ფოთის ტერიტორიაზე (პალიასტომის ტბის დასავლეთით, ნატეხების მიდამოებში) ნაპოვნი კერამიკული ჭურჭელი ძვ. წ. IV საუკუნით თარიღდება. ფოთის სახელწოდება პირველად VIII საუკუნის ისტორიულ წყაროებში გვხვდება. 1578 წელს იგი ოსმალურმა იმპერიამ დაიპყრო, ხოლო შემდგომი საუკუნეების განმავლობაში ქალაქი მორიგეობით ოსმალეთისა და რუსეთის იმპერიების გავლენის ქვეშ აღმოჩნდა.

ფოთის თანამედროვედ ჩამოყალიბება და განვითარება მჭიდროდ უკავშირდება ცნობილ საზოგადო მოღვაწესა და რეფორმატორს — ნიკო ნიკოლაძეს. მისი ინიციატივით განხორციელდა ქალაქის დაგეგმარება, ინფრასტრუქტურული და ეკონომიკური რეფორმები, რომლებმაც ფოთი გარდაქმნეს თანამედროვე საპორტო ქალაქად.

დღეს ფოთი წარმოადგენს საქართველოს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ეკონომიკურ ცენტრს. ქალაქის ნავსადგური შავი ზღვის აუზის ერთ-ერთ უმსხვილეს პორტს წარმოადგენს და ქვეყნის საზღვაო ვაჭრობის ძირითადი კარიბჭეა. ფოთში ფუნქციონირებს სპორტულ-ტურისტული ინფრასტრუქტურა, კულტურულ-საგანმანათლებლო დაწესებულებები, ბიბლიოთეკები, ფოლკლორის ცენტრი და კოლხური კულტურის მუზეუმი.

ფოთი კოლხეთის დაბლობზეა გაშენებული, ზღვის დონიდან საშუალოდ 0.8–2 მეტრის სიმაღლეზე. მის დასავლეთ საზღვარს შავი ზღვა ესაზღვრება, ჩრდილოეთით — ხობის მუნიციპალიტეტი და მდინარე რიონი, ხოლო სამხრეთ-აღმოსავლეთით — მდინარე კაპარჭა და პალიასტომის ტბა. ქალაქისთვის დამახასიათებელია ვაკის რელიეფი და ტენიანი კლიმატი, რაც ბუნებრივად განაპირობებს დაჭაობებას. სწორედ ამიტომ, ზოგიერთი ტერიტორია (მაგალითად, 9 აპრილის ხეივანი ან რიონის ხიდთან მდებარე ზონა) ხელოვნურადაა ამაღლებული.

ფოთის მწვანე საფარს ქმნის ცენტრალური პარკი, მალთაყვის ტყე-პარკი, ქუჩებისა და სკვერების გამწვანებული ზოლები. ქალაქის მიმდებარე ტერიტორია მდიდარია ფლორითა და ფაუნით. აქ ბინადრობენ დელფინები (აფალინა და თეთრგვერდა), გარეული ღორი, კავკასიური თხუნელა, ტურა და მრავალი სახეობის ფრინველი. განსაკუთრებით აღსანიშნავია პალიასტომის ტბა — მიგრირებული და მობუდარი ფრინველების მნიშვნელოვანი ჰაბიტატი, რომელიც კოლხეთის ეროვნული პარკის ნაწილია.

ღირსშესანიშნაობები

პალიასტომის ტბა

პალიასტომი სიდიდით მესამე ტბაა საქართველოში და ერთ-ერთი ულამაზესი ბუნებრივი კურორტია. იგი განსაკუთრებით საინტერესოა ორნითოლოგიური ტურიზმისთვის — აქ ვიზიტორებს საშუალება აქვთ დააკვირდნენ იშვიათ ფრინველებს ბუნებრივ გარემოში. ტბაზე მოქმედებს სანაოსნო მარშრუტები, რომელსაც კოლხეთის ეროვნული პარკის ვიზიტორთა ცენტრი მართავს. ცენტრის საგამოფენო სივრცეში შეგიძლიათ გაეცნოთ ადგილობრივ ეკოსისტემას, ცხოველებისა და მცენარეთა სამყაროს ნიმუშებს.

ოქროს ტბა

ფოთის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ბუნებრივი ღირსშესანიშნაობაა ოქროს ტბა — სანაოსნო არხი, რომელიც წყალზე აქტიური დასვენებისა და სპორტის მოყვარულებს იზიდავს.

ფოთის საკათედრო ტაძარი

ფოთი გამოირჩევა განსაკუთრებული არქიტექტურით, რომელშიც XIX-XX საუკუნეების ევროპული სტილისტიკა იგრძნობა. ქალაქის ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი ნაგებობაა ფოთის საკათედრო ტაძარი, რომელიც კონსტანტინოპოლის წმინდა სოფიას ტაძრის არქიტექტურული ანალოგია. ტაძარი არა მხოლოდ რელიგიური, არამედ კულტურული ცენტრიც არის.

ნიკო ნიკოლაძის კოშკი

ფოთში მდებარეობს კიდევ ერთი უნიკალური ძეგლი — ნიკო ნიკოლაძის კოშკი, რომელიც XVIII საუკუნის 30-იან წლებში აგებულ ციხე-გალავანზეა დაშენებული. ეს ნაგებობა ქალაქის განვითარებისა და ნიკოლაძის მემკვიდრეობის მნიშვნელოვანი სიმბოლოა.

კოლხური კულტურის მუზეუმი

მუზეუმში წარმოდგენილია კოლხეთის რეგიონში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მასალა, რომელიც მოიცავს პერიოდს ძვ.წ. III ათასწლეულიდან ჩვ.წ. VII-VIII საუკუნეებამდე. ეს ექსპონატები ნათლად წარმოაჩენს ძველი კოლხეთის განვითარებასა და კულტურულ მრავალფეროვნებას.

ფოთი ზღვისპირა ქალაქია, სადაც ისტორია, ბუნება და თანამედროვეობა ჰარმონიულად ერწყმის ერთმანეთს. ანტიკური ფაზისის მემკვიდრე, ნავსადგური ეკონომიკური ცენტრი, კოლხეთის ბუნებრივი საუნჯეებისა და არქიტექტურული მემკვიდრეობის კერა — ეს ყველაფერი ფოთს საქართველოს ერთ-ერთ გამორჩეულ ქალაქად აქცევს. თუკი დასავლეთ საქართველოში მოგზაურობას გადაწყვეტთ, ფოთი ნამდვილად ღირს თქვენი გზის ნაწილი გახდეს.