5 ეკლესია თბილისში, რომელიც ერთხელ მაინც უნდა ნახო

ქრისტიანობა IV საუკუნიდან საქართველოს სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა. მას შემდეგ, მართლმადიდებლობა არა მხოლოდ რწმენად, არამედ ქართული ეროვნული იდენტობის, კულტურისა და ისტორიის განუყოფელ ნაწილად იქცა.

დღეს საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია მსოფლიო მართლმადიდებლური ოჯახის წევრია, ხოლო ქვეყნის მოსახლეობის უმეტესობა ქრისტიანია.

თბილისი – როგორც ისტორიული, კულტურული და სულიერი ცენტრი – სავსეა უძველესი და მნიშვნელოვანი ტაძრებით. ისინი არა მხოლოდ რწმენის სიმბოლოებია, არამედ არქიტექტურული მარგალიტები, რომლებიც ასახავენ სხვადასხვა ეპოქისა და სტილის ნაზავს.

გთავაზობთ თბილისის ხუთ ყველაზე გამორჩეულ ეკლესიას, რომელთა მონახულება ნებისმიერ ვიზიტორს შთაბეჭდილებებსა და ღრმა ემოციებს მოუტანს:

სამების საკათედრო ტაძარი (წმინდა სამების ტაძარი)

სამების ტაძარი საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მთავარი სარწმუნოებრივი ცენტრი და თანამედროვე თბილისის სიმბოლოა. ის ელიას გორაზეა აღმართული და მნახველს შორიდანვე ხვდება თავისი მასშტაბით, სიდიადითა და სილამაზით.

ტაძარი წარმოადგენს ძველი ქართული ხუროთმოძღვრების თანამედროვე ინტერპრეტაციას – ჯვარგუმბათოვანი სტილი ელეგანტურად ერწყმის თანამედროვეობას. ტაძრის მშენებლობა 1989 წელს დაიწყო და 2004 წელს დასრულდა. პროექტის ავტორი არჩილ მინდიაშვილია.

სამების კომპლექსი მოიცავს მიწისზედა და მიწისქვეშა ნაწილებს. ტაძარში შესვლა სამივე მხრიდანაა შესაძლებელი – სამხრეთიდან, აღმოსავლეთიდან და დასავლეთიდან. იგი თბილისიდან თითქმის ყველა შემაღლებულ წერტილზე ჩანს და ტურისტებისთვის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ ადგილად ითვლება.

მეტეხის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი

მეტეხის ტაძარი ერთ-ერთი უძველესი და ყველაზე ისტორიული ეკლესიაა თბილისში. იგი კლდოვან ბორცვზეა აშენებული, მტკვრის პირას, ძველი თბილისის გულში. მისი სტრატეგიული მდებარეობა და არქიტექტურა მას გამორჩეულ მნიშვნელობას ანიჭებს.

არსებული წყაროების მიხედვით, VI საუკუნეში ამ ადგილას ვახტანგ გორგასალმა დააფუძნა სასახლე და ეკლესია. თუმცა დღეს არსებული ტაძარი XIII საუკუნეშია აგებული და მის სახელთან მეფე დემეტრე მეორე თავდადებული ასოცირდება.

ტაძარში დგას წმინდა შუშანიკის ნეშტი – ერთ-ერთი პირველი ქართველი მოწამისა და ქრისტიანული სიწმინდის. მეტეხის ტაძარი არა მხოლოდ სარწმუნოებრივი, არამედ კულტურულ-ისტორიული ღირებულების მქონე ღირსშესანიშნაობაა.

სიონის საკათედრო ტაძარი

სიონის ტაძარი – სიწმინდე, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში მრავალ განსაცდელს გადაურჩა – თბილისის ერთ-ერთი ყველაზე ძველი და მნიშვნელოვანი ეკლესიაა. იგი მტკვრის მარჯვენა სანაპიროზე, ძველ უბანში მდებარეობს.

ტაძრის მშენებლობა VI საუკუნეში დაიწყო და დაახლოებით ასი წელი გაგრძელდა. იგი კლასიკური ქართული არქიტექტურის სტილშია აგებული, გუმბათოვანი ტიპისაა და მის ღირებულებას კიდევ უფრო ზრდის მისი ისტორიული წარსული.

XIII საუკუნეში ჯალალ-ედ-დინი თბილისს დაესხა თავს და სიონის ტაძარი დაამცირა – მოხადა გუმბათი და იქ ტახტი დადგა. ლეგენდის მიხედვით, მაშინ ასი ათასი ქართველი წამებით მოკლეს, რადგან მათ ხატებისთვის თაყვანისცემაზე უარი არ თქვეს.

დღეს სიონი მოქმედი ტაძარია და ერთ-ერთი მთავარი ტურისტული ღირსშესანიშნაობა დედაქალაქში.

წმინდა ნიკოლოზის ტაძარი ნარიყალაზე

ნარიყალა – თბილისის უძველესი ციხე-სიმაგრე – თავის შიგნით წმინდა ნიკოლოზის ეკლესიასაც ინახავს. თავდაპირველად XIII საუკუნეში აშენებული ტაძარი მეფე დემეტრე თავდადებულის სახელს უკავშირდება.

XIX საუკუნეში, რუსების მმართველობის პერიოდში, ტაძარი დენთის საწყობად გამოიყენებოდა და აფეთქების შედეგად განადგურდა. 1996 წელს ტაძრის აღდგენა ძველ საძირკველზე დაიწყო, ხოლო მის ახალ შენობაში XIII საუკუნის ნაშთებიც არის შენარჩუნებული.

ნარიყალას კედლებიდან თბილისი ხელისგულივით იშლება. აქედან ხილულია სამების ტაძარიც. ნარიყალაზე ასვლა შესაძლებელია როგორც ფეხით, ისე საბაგიროთი რიყის პარკიდან.

მთაწმინდის მამადავითის ეკლესია

მთაწმინდის ფერდობზე აღმართული მამადავითის ეკლესია წმინდა დავით გარეჯელის სახელთანაა დაკავშირებული – ერთ-ერთი ასურელი მამის, რომელმაც VI საუკუნეში სწორედ ამ ადგილას მოაწყო სენაკი და სალოცავი.

დღევანდელი ტაძრის მშენებლობა XIX საუკუნეში დაიწყო და 1871 წელს დასრულდა. ის აგურით ნაშენი გუმბათოვანი ნაგებობაა და წარმოადგენს ამ ადგილთან დაკავშირებული სიწმინდის თანამედროვე გამოხატულებას.

მამადავითის ეკლესიასთან მდებარეობს მთაწმინდის პანთეონი – მრავალი ცნობილი ქართველი მოღვაწის დასასვენებელი ადგილი. ტაძრიდან ვიწრო ბილიკით შესაძლებელია მთაწმინდის პარკში ასვლაც, რაც ვიზიტს კიდევ უფრო საინტერესოს ხდის.

ეს ტაძრები მხოლოდ რწმენის ადგილები კი არა, არამედ საქართველოს ისტორიასა და კულტურაში ღრმად ფესვგადგმული სიმბოლოებია. მათი მონახულება საშუალებას გაძლევთ, არა მხოლოდ არქიტექტურით მოიხიბლოთ, არამედ ქართულ სულიერ და კულტურულ მემკვიდრეობას შეეხოთ.

დამატებით, ყოველი ეს ტაძარი თბილისის პანორამაში განსაკუთრებულ როლს თამაშობს — ისინი ქალაქის მრავალშრიანი იდენტობის უჩინარი, მაგრამ ძლიერი საყრდენები არიან.