სკვერებისა და პარკების მნიშვნელობა ქალაქის ურბანულ გარემოში

ქალაქის ურბანული განვითარება მხოლოდ ინფრასტრუქტურის ზრდას და შენობების სიმრავლეს არ ნიშნავს. თანამედროვე ქალაქი, პირველ რიგში, სივრცეა ადამიანისთვის – მის ფიზიკურ, მენტალურ და სოციალურ კეთილდღეობაზე ზრუნვისთვის. სწორედ ამ კონტექსტში იძენს განსაკუთრებულ მნიშვნელობას სკვერები და პარკები, როგორც „მწვანე ფილტვები“, სარეკრეაციო ზონები და ქალაქის ურბანული ეკოსისტემის განუყოფელი ნაწილი.

სკვერები და პარკები უამრავ ფუნქციას ასრულებს:

• ჯანმრთელობა და ჰაერის ხარისხი – მცენარეები ფილტრავენ ჰაერს, ამცირებენ მტვრის ნაწილაკებსა და ნახშირორჟანგს, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ხდება მჭიდროდ დასახლებულ ურბანულ ზონებში;
• ფსიქოლოგიური განტვირთვა – კვლევები აჩვენებს, რომ ბუნებასთან კონტაქტი ამცირებს სტრესს, აუმჯობესებს განწყობას და აუმჯობესებს კონცენტრაციას;
• სოციალური სივრცე – პარკები ქმნის საზოგადოებრივი შეხვედრების, დასვენებისა და კომუნიკაციის ადგილს, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქალაქის ჩქაფსი ცხოვრებაში;
• ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნება – მწვანე ზონები ქალაქში მცირე, მაგრამ მნიშვნელოვანი ჰაბებია ფრინველებისა და სხვა სახეობებისთვის.

თბილისში მწვანე სივრცის დეფიციტი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ურბანული გამოწვევაა. მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქს აქვს გამორჩეული პარკები – მაგალითად, ვაკის პარკი, მზიურთან ახლადრეაბილიტირებული ტერიტორია ან ახალი გლდანის სკვერები – ეს სივრცეები ხშირ შემთხვევაში ან არ არის თანაბრად განაწილებული უბნებს შორის, ან არ შეესაბამება თანამედროვე ურბანული სტანდარტებით მოწყობილ გარემოს.

ბევრ საცხოვრებელ რაიონში არ არსებობს ახლომდებარე გამწვანებული სარეკრეაციო სივრცე, რაც ზღუდავს მოსახლეობის განტვირთვის და სარეაბილიტაციო შესაძლებლობებს. ამასთან, ხშირია შემთხვევები, როდესაც სკვერები ან პარკები შენდება, თუმცა დროთა განმავლობაში უყურადღებოდ რჩება და კარგავს ფუნქციას.

ევროპული ქალაქები ბოლო ათწლეულებში დიდ ყურადღებას უთმობენ ურბანული გამწვანების პოლიტიკას. კოპენჰაგენი, ამსტერდამი, ვენა, ბერლინი – ეს ქალაქები ქმნიან მრავალფეროვან მწვანე სივრცეებს, რომლებიც არა მხოლოდ სილამაზეს ქმნის, არამედ ურბანული კლიმატის გაუმჯობესებასაც უწყობს ხელს.

მაგალითად, ვენაში მოქმედებს პრინციპი, რომლის მიხედვითაც, ახალი მშენებლობის პროექტი ვერ მიიღებს ნებართვას, თუ მასში არ იქნება გათვალისწინებული მწვანე სივრცის კომპონენტი. ბერლინში კი მოსახლეობის საშუალო რადიუსში (500 მ-ში) ყოველთვის უნდა იყოს პარკი ან სკვერი.

თბილისის ურბანულ პოლიტიკაში უნდა გაძლიერდეს ინიციატივა, რომელიც ქალაქის ყველა უბანში უზრუნველყოფს მწვანე სივრცეებით ხელმისაწვდომობას. ეს უნდა მოიცავდეს:

• ახალი სკვერების და პარკების გეგმარებას;
• არსებული სივრცეების აღდგენასა და შენარჩუნებას;
• მწვანე ზონების დაკავშირებას საფეხმავლო და ველობილიკების მეშვეობით;
• საზოგადოების ჩართულობას ურბანული დაგეგმარების პროცესში.