ნაგვის პრობლემა თბილისში – რა გამოწვევების წინაშე დგას დედაქალაქი?

თბილისი ყოველდღიურად უფრო და უფრო იზრდება, ქალაქის მოსახლეობა მატულობს და შესაბამისად – ნაგვის რაოდენობაც. დედაქალაქისთვის ნარჩენების მართვა უკვე ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან გამოწვევად იქცა.

თბილისის მთავარი ნაგავსაყრელი მდებარეობს ნორთელში, ქალაქის ჩრდილოეთ ნაწილში. ეს არის რეგიონში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ნაგავსაყრელი, სადაც ყოველდღიურად ათასობით ტონა ნარჩენი თავსდება.

ოფიციალური მონაცემებით, თბილისში დღეში საშუალოდ 900-1000 ტონა ნაგავი გროვდება. მისი დიდი ნაწილი ნაგავსაყრელზე პირდაპირ ხვდება, პრაქტიკულად უგამოყენებლად. გადამუშავების პროცესი ჯერ კიდევ სუსტი და არასისტემურია.

დღევანდელი მდგომარეობით, ნაგავი თბილისში უმეტესად არ იყოფა ფრაქციებად (პლასტმასი, მინა, ქაღალდი, ორგანული ნარჩენი) და ერთიანად მიემართება ნაგავსაყრელზე.

რა გამოწვევებია?

• გადამუშავების დაბალი დონე – საქართველოში ნარჩენების მხოლოდ მცირე პროცენტი მუშავდება ხელახლა;
• ნაგავსაყრელის გადატვირთვა – ნორთელის ნაგავსაყრელი უკვე წლებია მუშაობს დატვირთვით და გარემოს დაბინძურების სერიოზულ რისკს ქმნის;
• ინფრასტრუქტურის პრობლემა – თბილისში ჯერ კიდევ არ არის სათანადოდ განვითარებული სეპარირებული ურნები, რაც გადამუშავების პროცესს მნიშვნელოვნად გაამარტივებდა;
• ჰაერისა და მიწის დაბინძურება – ნაგვის ბუნებრივი დაშლისას გამოიყოფა მავნე აირები (მათ შორის მეთანი), ასევე იქმნება საფრთხე მიწისა და წყლის რესურსების დაბინძურების კუთხით;
• საზოგადოებრივი ჩვევები – მოსახლეობის უმეტესობა ჯერ კიდევ არ არის მიჩვეული ნარჩენების დახარისხებას, რაც პრობლემას უფრო ამძაფრებს.

ევროპის ქალაქების უმეტესობა ნარჩენების მართვის თანამედროვე მოდელზეა გადასული:

• გერმანია – ნარჩენების 65%-ზე მეტი მუშავდება და მეორედ გამოიყენება. ქუჩებში სხვადასხვა ფერის ურნებია (მინა, ქაღალდი, პლასტმასი, ორგანული ნარჩენი);
• შვედეთი – ნარჩენების მხოლოდ 1% ხვდება ნაგავსაყრელზე, დანარჩენი გადამუშავდება ან ენერგიის მიღებისთვის გამოიყენება;
• ავსტრია და ნიდერლანდები – მოსახლეობის ჩვევებზე მუშაობენ განათლების, ჯარიმებისა და ეკონომიკური სტიმულების მეშვეობით.

ევროპის გამოცდილება გვაჩვენებს, რომ გადამუშავება არა მხოლოდ გარემოს დაცვის, არამედ ეკონომიკის განვითარების შესაძლებლობაცაა – იქმნება ახალი სამუშაო ადგილები და მინიმუმამდე მცირდება ნაგავსაყრელების დატვირთვა.

რა შეიძლება გაკეთდეს თბილისში?

• სეპარირებული ურნების სისტემური დანერგვა – ქალაქის უბნებში უნდა გაჩნდეს ცალკეული ურნები სხვადასხვა ტიპის ნარჩენისთვის;
• გადამამუშავებელი ქარხნების განვითარება – აუცილებელია ინვესტიცია ნარჩენების გადამუშავების ინფრასტრუქტურაში;
• საზოგადოებრივი განათლება – მოსახლეობისთვის უნდა შეიქმნას კამპანიები ნარჩენების სწორად დახარისხების მნიშვნელობაზე;
• სუფთა ენერგიის მიღება ნარჩენებიდან – თანამედროვე ტექნოლოგიები საშუალებას იძლევა ნაგავი ელექტროენერგიად და სითბოდ გადაქცეს.